Heu?!

Dit citaat kom ik tegen in een column van Hans de Bruijn over zeeleeuwgedrag of sealioning. Het is een citaat uit het boek Massa en Macht van Elias Canetti. Op mijn eigen website schrijf ik: Ik geniet ontzettend als ik door goede vragen klanten verder kan helpen. Het lijkt er op dat er een tegenstelling is. Uitzonderingen daargelaten, kun je mensen niet helpen door binnen te dringen.

Nuancering

Hans de Bruijn schrijft in zijn column over taal van beleidsmakers en zeeleeuwgedrag is het alsmaar vragen stellen. Vragen die insinueren en die in een hoog tempo op de ander worden afgevuurd, zodat die geen tijd krijgt om een gefundeerd antwoord te geven. De vragensteller is er op uit de ander onderuit te halen. In dat licht is vragen stellen een vorm van binnendringen. Je kunt er grenzen mee overschrijven, iemand dwingen tot iets wat de ander niet wil. Je ziet dit gedrag in politieke debatten, op social media, maar ook bij hooglopende ruzies. Het boek van Canetti is oorspronkelijk geschreven in 1960. Ik kan me vergissen, ik was er nog niet bij, maar ik denk dat er gelukkig sinds die tijd veel gegroeid is op het gebied van communicatie en dat Canetti zich alleen gericht heeft op deze kant van communicatie.

Niet altijd

Toch is de intentie om de ander te helpen niet altijd voldoende om vragen hun werk te laten doen. Een eerste voorwaarde is een veilige omgeving. Het is duidelijk dat de vragensteller neutraal is en niet eigen overtuigingen een rol laat spelen. De vragensteller is geïnteresseerd in de ander en zijn/haar denkbeelden. Helpen betekent hier, door vragen de bevraagde na laten denken.

Soms werken vragen ook niet, omdat er geen aansluiting is op niveau of leefwereld. Met name mensen met een verstandelijke beperking kunnen soms beter uit de voeten met bijvoorbeeld spelmateriaal of andere vormen van communicatie.

Door

Ik hoop dat de zeeleeuwen andere taal gaan vinden, we hebben het nodig in een tijd van polarisering. Ik wil graag doorgaan met helpen door vragen te stellen.

Bronnen:

• Blokhuis, A., Boudewijn, J.,(2018) Hou je kop erbij! Helder communiceren in de zorg, Houten, LannooCampus.
• Bruijn, de, H., (2023) Zeeleeuwgedrag, column in Tijdgeest bijlage bij Trouw.
• Canetti, E., (2017) Massa en macht. Amsterdam, Athenaeum.