Klaar met de macht
Macht klinkt fout
‘Macht klinkt fout’ is de titel van een column van Hans de Bruijn in de Tijdgeest (bijlage van Trouw) van zaterdag 11 februari. De column gaat over sturende taal van politieke beleidsmakers. Hans de Bruijn neemt het taalgebruik van CDA-fractievoorzitter Pieter Heerma onder de loep. Als een vraag gesteld wordt over de macht van het CDA, gebruikt Pieter Heerma in zijn antwoord niet het woord macht, maar zet daar voor in de plaats het woord verantwoordelijkheid. Zijn we klaar met de macht of is het goochelen met taal?
Twee soorten macht
In mijn hoofd maak ik een sprong naar een leslokaal naast de Mozes en Aäronkerk in Amsterdam. Ik kreeg daar leersupervisie van Karin Kiewit en op onze denkbeeldige tafel lag mijn geworstel met macht. Al pratende werd duidelijk dat je twee soorten macht kon onderscheiden; goede macht bij verantwoordelijkheid nemen en leiding geven, foute macht bij machtsmisbruik.
Door het uit te zetten in twee schaallijnen van 1 tot 10 en daarop te bewegen, werd het onderscheid mij duidelijk. Ik leerde dat macht niet altijd een nare bijsmaak hoeft te hebben. Wat voorbeelden: – bij een calamiteit is het goed dat iemand macht gebruikt, de leiding neemt en instructies uitdeelt. – bij een impasse rond een vraagstuk is het goed dat iemand de leiding neemt door een voorstel te doen om verder te kunnen. Deze vormen van macht zijn integer en nodig.
Roos van Leary
Als je bekend bent met de Roos van Leary zul je misschien rollen herkennen. De rollen die expliciet macht gebruiken zijn de grenzensteller, de betaler, de leider en de helper. Het zijn de rollen die boven staan. De leider en de helper zijn gericht op samenwerken en staan aan de nabijheid kant.
Bronnen:
- Bruijn, de Hans, de Tijdgeest (bijlage Trouw) 11 februari 2023, Amsterdam
- afbeelding Roos van Leary, Leary Academy, Den Bosch.