Een supervisant vertelt over een voor hem verwarrende gebeurtenis. Hij is gevraagd, door de organisatie waar hij voor werkt, om een opleiding tot trainer in een specifieke methode te volgen. Het is de bedoeling dat hij op termijn de training intern gaat geven. Hij heeft de training afgerond en wordt door een andere organisatie gevraagd om ook bij hen de bewuste training te gaan geven.

Verwarring

In een verkenning van de situatie legt de supervisant de verwarring uit. Aan de ene kant voelt hij zich gevleid dat hij door een externe organisatie is gevraagd, maar aan de andere kant merkt hij dat het idee om buiten de vertrouwde omgeving te trainen hem aanvliegt. Hij heeft hier met verschillende mensen over gepraat en vaak kreeg hij het advies om eerst bij de eigen organisatie te starten, daar wat routine op te doen en extern trainen als vervolgstap te zien.

Angst

Als we er meer op inzoomen, ontdekt de supervisant dat het idee van extern trainen hem onzeker maakt. Hij weet van zichzelf dat hij zijn voldoende kennis van de methodiek goed geïntegreerd heeft met zijn praktijkervaring. Daar zou het niet aan moeten liggen. Het blijkt dieper te liggen. Voor zijn gevoel is hij bij een externe organisatie kwetsbaar. Hij kan niet terugvallen op bestaande relaties of een bestaande cultuur. Het kwetsbaar zijn, maakt hem bang voor afwijzing. De onzekerheid die daardoor ontstaat wordt dan geprojecteerd op bijvoorbeeld de cursisten vanuit de andere organisatie. Ze zullen hem een vreemde trainer vinden, heeft hij wel genoeg ‘bagage?’ en wat hij klungelt hij met de powerpoint-presentatie! Die onzekerheid was er al van binnen en dat gevoel kan zomaar ineens toeslaan.

Schaamte

We legden een link met angst. De angst om niet goed genoeg te zijn. Brené Brown (2013) noemt schaamte de angst voor onverbondenheid: het intens pijnlijke gevoel dat voortkomt uit de overtuiging dat we niet goed genoeg zijn.

Uiteindelijk koos de supervisant het pad wat hem door veel mensen was aangeraden. Het pad had een extra dimensie gekregen door onze zoektocht, het was rijker geworden. Hij had zicht gekregen op de innerlijke processen die zich bij hem afspeelden.

Schaamte-bril

‘Er is een ding wat schaamtevoelers allemaal doen: ze houden hun schaamtegevoel buiten het zicht.’ (Rijnders, 2019) Zet met deze stelling eens de schaamtebril op en kijk eens naar jezelf en anderen. Wat voorbeelden: – ‘ Dit is misschien een domme vraag’. – Voor iedereen is het duidelijk dat een collega een fout heeft gemaakt, toch blijft ze ontkennen. – ‘ Wij kunnen toch nooit ons werk goed doen, als het management ons steeds van dit soort extra werk laat doen!’ – Na een op het oog ontspannen gesprek, merk je dat een collega diensten, waarin je samen zou werken, ruilt, een extreem korte overdracht heeft en geen oogcontact meer maakt. Voorbeelden van vier vormen van reageren op schaamte; jezelf aanvallen, ontkennen/afleiden, anderen aanvallen en uit relatie gaan/vermijden. Met je schaamte-bril op zul je ze gaan herkennen en ontdekken hoe groot de rol van schaamte in onze communicatie is.

Bronnen:

. Brown, B. (2013) De kracht van kwetsbaarheid: Heb de moed om niet perfect te willen zijn. Amsterdam: Bruna. . Helden, van, A. ( 2021) Met zachte ogen bekeken: Over ontmoeten van schaamte. artikel in Tijdschrift voor begeleingskunde #2 . Nijmegen: LVSC. . Rijnders, T. ( 2019). Uit schaamte: ontdek hoe de angst voor afwijzing je weerhoudt het leiden zoals je wilt. Hilversum: Water.